Konsil nedir ?

Hristiyan din önderleri, Hristiyanlıkla ilgili tartışmalı konuları aydınlatmak ve bir sonuca bağlamak için, tartışılacak konunun önemi ve ilgilendirdiği bölge oranında büyük toplantılar düzenlemişlerdir. Bu toplantılara "Konsey" ya da "Konsil" adı verilmektedir. 

Tartışılacak konu, bütün Hıristiyanları ilgilendiriyorsa, "Genel Konsil" yapılarak, bütün önemli kilise önderleri davet edilir. Eğer tartışılacak konu, sadece bir bölgenin Hıristiyanlarını ilgilendiriyorsa, o bölgenin kilise önderlerinin katılacağı bir "Bölgesel Konsil" düzenlenir ve sorun tartışılır. 

Bu güzel gelenek, "Havariler" olarak adlandırdığımız İsa Mesih'in ilk öğrencileri tarafından başlatıldı. M.S. 50 yılında "bölgesel" diyebileceğimiz Kudüs Konsilini düzenleyen Havariler ve diğer önderler, Hıristiyanlığı yeni kabul etmiş olan,Yahudiler dışındaki ulusların bazı sorunlarını görüştü (İncil, Elçilerin İşleri, 15: 1-29). 

Bölge ve eyalet(province) Konsilleri diyebileceğimiz tarzdaki Konsiller daha çok Küçük Asya’da toplandığını ve müfrit mistik Montan tarafından ortaya konan doktrinle meşgul olunduğunu biliyoruz.

Hıristiyan Konsil toplantıları 2. asrın sonunda çok fazla dikkat çekmezken, 3. asırdan itibaren özellikle Suriye’de, İtalya’da, Afrika’da dikkat çekmeye başlamıştır. 

Ayrıca  256 yılında   Kartaca’da  itizal problemleri konusunda bir karar vermek üzere   bir Konsil toplanmıştı. 264 ve 268’de  Antakya’da ve 314 yılında  Donatizm problemiyle meşgul olmak üzere Arles’de toplanan Konsiller daha sonraki yıllarda toplanacak olan milli Konsiller ve genel konsillerin öncüleri olarak kabul edilir.

Genel konsillere Ekümenik Konsiller de denir. Ekümeniklik mefhumu belli bir ölçüde evrenselliği gösterir.  Fakat yine de evrensellikte bir izafiyet söz konusudur. Çünkü ekümenizm kavramının aldığı anlam tarih boyunca değişmiştir.

Çağımızda ekümenik Konsil Roma Katolik kilisesinin uhdesindedir. Yani Ekümenik konsil sadece Katolik Kilisesi mensuplarını ilgilendirir. Ekümenik Konsil sadece Papanın otoritesine bağlı piskoposları ve delegeleri bir araya getirir.  1917 yılında yürürlüğe giren Kilise hukukunda Ekümenik Konsil’in tarifi şöyle geçmektedir: Papa tarafından davet edilmiş ve onun tarafından başkanlık edilmiş  bir toplantıdır. Böyle bir toplantı evrensel Katolik Kilisesi’nin yüksek düzeydeki temsilcilerini ve piskoposları bir araya getirir. Sadece bu şartları yerine getiren bir toplantı Ekümenik Konsil tarifine uygun düşer.

Eğer bu kriteri, geçmişte akdedilen Kilise konsillerine uygularsak birçok Konsil Ekümeniklik   kapsamına girmeyecektir. Çünkü bazıları Papa’nın değil, İmparator’un davetiyle  toplanmıştır. Öyleyse Ekümenik Konsilin ölçüsü Papa tarafından yapılan davet  değildir. Bunun yanısıra  Konsile iştirak eden piskopos adedi de  bu konuda salt  ölçü olmaktan uzaktır. Aslında  yaygın kanaate göre, Papanın daveti ve konsile katılan piskopos adedi önemli olmakla birlikte,  bir Konsili  ekümenik kılan işlenen konuların Hıristiyanlık ve Hıristiyanlar açısından taşıdığı önem derecesidir.